Dvorac grofa Petra Pejačevića

DVORAC GROFA PETRA PEJAČEVIĆA

Između legende i istine

Veruje se da je grof Petar Pejačević imao 99 pustara (imanja), jer da je imao 100 morao bi da izdržava vojsku. Imanje Moja volja je bila njegova najmanja pustara. Legenda kaže da je grof Petar bio boem i kockar. Jednom prilikom na terasi svog letnjikovca u kartanju je izgubio sve sem ove pustare. Tada je njegova žena tražila da se ona karta po svojoj volji. Sela je za sto i sve ponovo vratila te su zbog toga imanje zvali Moja volja. Druga legenda kaže da je grof Petar imao ćerku jedinicu Doru koja je šetala pored jezera i tražila da se po njenoj volji tu napravi letnjikovac.

Pustare su bile poljoprivredno-proizvodne jedinice u okviru velikih vlastelinskih imanja, odnosno privredna gazdinstva sa selom. Sastojale su se od obradivog zemljišta i velikog broja ekonomskih zgrada, zgrada za proizvodnju, biroških kuća (biroši su radnici koji su obrađivali zemlju) i stanova upravnika. Često je na pustarama podizana i upravna zgrada – kurija, u kojoj je plemstvo boravilo tek ponekad, najčešće jednom godišnje kada su dolazili da prikupe prihode. Jedna takva bila je upravo zgrada na obali Jarkovačkog jezera.

Ne zna se tačno vreme podizanja ove vlastelinske zgrade, ali po svemu sudeći ona potiče iz druge polovine 19. veka, kada su rumskim vlastelinstvom upravljali grof Petar Pejačević i njegov sin Adolf. Zgrada je bila podignuta na uzvišenju sa koga se pogled prostirao na čitavu okolinu. Ima osnovu u obliku slova „T”, sa prizemnim dužnim i jednospratnim poprečnim krilom. Prvobitno se na spratu nalazila jedna terasa, međutim, u kasnijem periodu dozidana je još jedna prizemna terasa u neobaroknom stilu. Oko zgrade se nalazio mali, lepo uređen vrt sa cvećem, stazicama od rizle i ponekom skulpturom, kao i mali park.

Nakon Prvog i Drugog svetskog rata imanje Moja volja je velikim delom uništeno i sve pomoćne vlastelinske zgrade su porušene. Između dva svetska rata u sačuvanoj vlastelinskoj zgradi je bio smešten dom slepih devojaka, koji je bio pod najvišom zaštitom kraljice Marije Karađorđević.

Nakon Drugog svetskog rata zgradu kupuje doktor Kostić i pretpostavlja se da je u to vreme dozidana druga terasa. Zgrada u njegovom vlasništvu ostaje do sredine pedesetih godina prošlog veka, kada je otkupljuje Mesna zajednica. Danas je to višenamenski objekat u kome su smešteni seoska škola i vrtić, mesna kancelarija i ambulanta.